Zhou Enlai

Zhou Enlai
周恩来
Ilustracja
Zhou Enlai w 1949 roku
Data i miejsce urodzenia

5 marca 1898
Huai’an

Data i miejsce śmierci

8 stycznia 1976
Pekin

Premier Chińskiej Republiki Ludowej
Okres

od 1 października 1949
do 8 stycznia 1976

Przynależność polityczna

Komunistyczna Partia Chin

Następca

Hua Guofeng

Minister spraw zagranicznych Chińskiej Republiki Ludowej
Okres

od 1 października 1949
do 11 lutego 1958

Przynależność polityczna

Komunistyczna Partia Chin

Poprzednik

Chen Yi

Pierwszy wiceprzewodniczący Komunistycznej Partii Chin
Okres

od 30 sierpnia 1973
do 8 stycznia 1976

Przynależność polityczna

Komunistyczna Partia Chin

Poprzednik

Lin Biao (do 1971)

Następca

Hua Guofeng

Wiceprzewodniczący Komunistycznej Partii Chin
Okres

od 28 września 1956
do 1 sierpnia 1966

Przynależność polityczna

Komunistyczna Partia Chin

podpis
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
Zhou Enlai
Nazwisko chińskie
Pismo uproszczone

周恩来

Pismo tradycyjne

周恩來

Hanyu pinyin

Zhōu Ēnlái

Wade-Giles

Chou En-lai

Wymowa (IPA)

[ʈʂóu ə́n.lǎi]

Zhou Enlai, chiń. 周恩来 (ur. 5 marca 1898 w Huai’an, zm. 8 stycznia 1976 w Pekinie) – chiński polityk i wojskowy, pierwszy premier ChRL od momentu jej powstania w 1949 roku aż do śmierci.

Pochodził z zamożnej rodziny mandaryńskiej. Ukończył studia na Uniwersytecie Nankai w Tiencinie. W 1919 był więziony za udział w Ruchu 4 Maja. W latach 1920–1924 studiował we Francji (1920–1922) i Niemczech (1923–1924). Podczas pobytu za granicą w 1922 wstąpił do Komunistycznej Partii Chin. W tym samym roku założył we Francji europejską sekcję tej partii.

Po powrocie do Chin był w latach 1924–1926 szefem wydziału politycznego akademii wojskowej w Huangpu. Został usunięty z tego stanowiska przez Czang Kaj-szeka. Objął następnie funkcję szefa wydziału wojskowego Komunistycznej Partii Chin. W 1936 z ramienia KPCh prowadził w Xi’anie negocjacje z Kuomintangiem w sprawie utworzenia wspólnego frontu antyjapońskiego. Po zakończeniu wojny w latach 1945–1946 ponownie przewodniczył delegacjom KPCh podczas rozmów pokojowych z Kuomintangiem.

Po utworzeniu Chińskiej Republiki Ludowej w 1949 objął funkcję premiera, którą do 1958 sprawował równolegle z funkcją ministra spraw zagranicznych. Jako minister spraw zagranicznych m.in. podpisał układ o przyjaźni i współpracy z ZSRR w 1950 i w porozumieniu z Jawaharlalem Nehru sformułował pięć zasad pokojowego współistnienia podczas wizyty w Indiach w 1954. Od 1956 był członkiem Stałego Komitetu Biura Politycznego KPCh i zastępcą przewodniczącego KC KPCh.

Podczas rewolucji kulturalnej (1966–1976) Zhou zdystansował się od partyjnych ekstremistów, udało mu się jednak zachować zajmowane do tej pory stanowiska. Podczas 10 lat rewolucji kulturalnej starał się ratować chińską gospodarkę i chronić zabytki kultury przed zniszczeniem ze strony hunwejbinów (m.in. wprowadzając wojsko do Zakazanego Miasta). Starał się także chronić Deng Xiaopinga i doprowadził do przywrócenia mu stanowiska wicepremiera w 1973.

Zhou zmarł 8 stycznia 1976. Wiec na cześć zmarłego premiera zorganizowany przez studentów w przededniu chińskiego Święta Zmarłych 4 kwietnia na placu Niebiańskiego Spokoju przerodził się w wielką demonstrację przeciwko bandzie czworga.

Od 1925 był żonaty z Deng Yingchao (1904–1992), przewodniczącą Ludowej Politycznej Konferencji Konsultatywnej Chin w latach 1983–1988.