Zielenice

Zielenice
Ilustracja
Gałęzatka
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Gromada

zielenice

Nazwa systematyczna
Chlorophyta Reichenbach
Watka Ulva lactuca zwana także sałatą morską. Ilustracja z: Sowerby's English botany, 1790-1814

Zielenice (Chlorophyta) – parafiletyczna grupa jednokomórkowych (o strukturze wiciowcowej, kapsalnej i kokoidalnej) lub wielokomórkowych, samożywnych roślin występujących w wodach słodkich i słonych, rzadko w środowisku lądowym – wówczas są to higrofity lub symbionty. Należy tu ok. 9000 gatunków. Swą polską nazwę wzięły od dominującej barwy chlorofilu a i b, występują jednak w nich również karoteny (α-, β- i γ-) i ksantofile (luteina, zeaksantyna, wiolaksantyna, neoksantyna, astaksantyna). Jako substancja zapasowa wykorzystywana jest głównie skrobia, a u niektórych również inulina lub podobne do niej związki, sacharoza, maltoza lub erytrytol. W ścianie komórkowej znajduje się celuloza, a czasem również mannany i ksylany[1]. Zielenice stanowią jedną z trzech linii rozwojowych roślin (obok glaukofitów i krasnorostów). Współcześnie dzielone są na dwie lub cztery równorzędne grupy (gromady). W rygorystycznych ujęciach taksonomicznych do zielenic zaliczane są także rośliny lądowe, przy czym dla takiego ujęcia stosuje się odrębną nazwę rośliny zielone. Termin zielenice oznacza w aktualnym ujęciu wszystkie linie rozwojowe roślin zielonych po wyłączeniu z nich roślin lądowych.

Prawdopodobne skamieniałości wielokomórkowych zielenic opisane jako Proterocladus antiquus datowane są na około miliarda lat. Znaleziono je w chińskiej prowincji Liaoning[2].

W XIX wieku nazwa zielenica była stosowana jako polski odpowiednik nazwy rodzaju Conferva[3], obecnie niewyróżnianego.

  1. Stefan Gumiński: Fizjologia glonów i sinic. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1990. ISBN 83-229-0372-3.
  2. Qing Tang i inni, A one-billion-year-old multicellular chlorophyte, „Nature Ecology & Evolution”, 2020, DOI10.1038/s41559-020-1122-9 (ang.).
  3. Ernst Haeckel: Królestwo pierwotniaków. Popularny przegląd najniższych żyjących istot z dodatkiem naukowym, zawierającym: system pierwotniaków. Julian Steinhaus (tłum.). Warszawa: Wende i S-ka, 1885, s. 10.